ေခတ္သစ္လူငယ္တို. ေခတ္မွီေရးသို.

ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ကေန နွစ္ဆယ္ေက်ာ္အထိ လူငယ္လို႔ သတ္မွတ္ခံရသလို၊ လူၾကီးေတြကလည္း ကိုယ့္ထက္ငယ္သူေတြကို လူငယ္လို႔ ေခၚတတ္ၾကသည္။ အသက္ သံုးဆယ္ေက်ာ္ က်မက ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားနဲ႔ ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားကို လူငယ္မ်ားလို႔ျမင္သလို၊ အသက္ ငါးဆယ္ေက်ာ္ လူၾကီးမ်ားက က်မကို လူငယ္တေယာက္ဟုပင္ ျမင္ၾကသည္။ တကယ္ေတာ့ လူငယ္ဆိုသည္မွာ အသက္အရြယ္ကို ရည္ညႊန္းျခင္းထက္၊ ေခတ္တခုကို လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္မည့္ မ်ိဳးဆက္တခုနဲ႔ ပိုသက္ဆိုင္မည္။ မိ်ဳးဆက္ (generation) တခုဟာ အနွစ္ ၃၀ ေလာက္ ရွိခဲ့ရင္၊ က်မက လက္ရွိမိ်ဳးဆက္ရဲ႕ အဆံုးစြန္နားေရာက္ေနသလို၊ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြကေတာ့ အစနားမွာရွိေနသည္။

က်မအျမဲထိေတြ႔ဆက္ဆံရေသာ လူငယ္မ်ားမွာ အသက္ ၁၈ - ၂၇ ၀န္းက်င္ေလာက္ ရွိၾကသည္။ က်မစာသင္ခဲ့ေသာ စကၤာပူနိုင္ငံရွိ ေပၚလီတကၠနစ္ (polytechnic) မွ ေက်ာင္းသား/သူ မ်ား၊ လက္ရွိစာသင္ေနေသာ ထိုင္းနုိင္ငံရွိ တကၠသိုလ္မွ ေက်ာင္းသား/သူ မ်ား၊ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအျဖစ္ က်မစာသင္ေပးေသာေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းသား/သူ မ်ား၊ အျပင္မွာ တခါတေလ ဆံုရေသာ လူငယ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ျမန္မာ၊ စကၤာပူ၊ ဗီယက္နမ္၊ တရုတ္ျပည္၊ မေလးရွား၊ ထိုင္း၊ အိႏၵိယ၊ သီရိလကၤာ စေသာ နိုင္ငံေပါင္းစံုမွ လာၾကသည္။

နိုင္ငံျခားတြင္ ပညာလာသင္ၾကေသာ လူငယ္အမ်ားအတြက္ လြတ္လပ္မႈ (independence) သည္ ကိုယ္လုပ္ခ်င္ရာလုပ္တာမိ်ဳး ျဖစ္တတ္ၾကသည္။ တကယ္ေတာ့ မိဘမ်ားနဲ႔ေ၀းျပီး၊ ကိုယ့္ဘာသာ ထိန္းေၾကာင္းရေသာ လြတ္လပ္မႈမိ်ဳး ျဖစ္သည္။ ထုိအခါ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဘယ္လိုစည္းကမ္းတက်ေနမလဲဆိုတာ အေရးၾကီးလာသည္။ လြတ္လပ္ျခင္းေနာက္တြင္ (ကိုယ့္ဘာသာ) တာ၀န္ယူတတ္ဖို႔ လိုလာသည္။ ကိုယ့္လုပ္ရပ္တိုင္းရဲ႕ ရလဒ္မ်ားကို သတၱိရွိရွိ ရင္ဆိုင္ တာ၀န္ယူျပီး၊ သင္ခန္းစာယူတတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ထားရမည္။

လူတိုင္း ကိုယ္မလုပ္ဖူးတာကို လက္တည့္စမ္းလိုစိတ္ရွိသည္။ က်မကိုယ္တိုင္လည္း ထုိသို႔ပင္။ သို႔ေသာ္ ကိုယ့္ဘ၀အတြက္ ထိခိုက္သြားနိုင္သည့္ လက္တည့္စမ္းမႈမိ်ဳးကိုေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ လုပ္ဖို႔ စိတ္မကူးခဲ့ေပ။ မိဘမ်ားက ေဆးလိပ္မေသာက္ရ၊ အရက္မေသာက္ရ၊ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ရည္းစားမထားရ၊ ညမိုးခ်ဳပ္ အျပင္မထြက္ရ စသည့္ စည္းကမ္းမ်ား ခ်တတ္ၾကသည္။ ဒါဟာ မေကာင္းဘူးလို႔ ေျပာၾကသည္။ တကယ္လည္း အဲဒီလုပ္ရပ္ေတြေနာက္မွာ အမွားက်ဴးလြန္နိုင္စရာ အလားအလာ အမ်ားၾကီးရွိသည္။ လံုး၀ေရွာင္နိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။ အဲဒီအရာေတြ လုပ္မိတဲ့လူငယ္ေတြကိုလည္း မွားတယ္ ဆိုးသြမ္းတယ္လို႔ မဆိုနိုင္။ လူငယ္သဘာ၀ လက္တည့္စမ္းတာ ျဖစ္နိုင္သည္။ အဓိကက ဘယ္အရာမဆို အလြန္အကြ်ံ မျဖစ္ဘဲ balance ျဖစ္ဖို႔ပင္။ ကိုယ့္ဘ၀ အနာဂတ္ကို ထိခိုက္နိုင္ေလာက္ေအာင္ မလုပ္ဖို႔ အျမဲစဥ္းစားဆင္ျခင္ဥာဏ္ရွိေအာင္ ကိုယ့္ဘာသာ စည္းကမ္း (discipline) ရွိဖို႔ပင္။

နုိင္ငံျခားတြင္ ေက်ာင္းသြားတက္ဖို႔ဆိုတာ ျမန္မာလူငယ္တိုင္းလုပ္ခ်င္ေသာ္လည္း မလုပ္နိုင္ေသာအရာ။ တခ်ိဳ႕က ေငြေၾကးအရ မတတ္နိုင္။ တခ်ိဳ႕က် ၀င္ခြင့္စာေမးပြဲ သတ္မွတ္ထားေသာ ၀င္ခြင့္လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ မျပည့္စံု။ တခ်ိဳ႕ဆို ေလး ငါး နွစ္အထိ ၀င္ခြင့္စာေမးပြဲေအာင္ဖို႔ ၾကိဳးစားၾကရသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံ ျမ၀တီျမိဳ႕ တဘက္ကမ္းမွာရွိတဲ့၊ ထိုင္းနိုင္ငံ မဲေဆာက္ျမိဳ႕မွာ လူငယ္တခ်ိဳ႕နဲ႔ က်မ စကား၀ိုင္းလုပ္ဖူးသည္။ သူတို႔ကို အနာဂတ္အတြက္ ဘာေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရွိလဲလို႔ က်မကေမးေတာ့၊ အနည္းစုက ထိုင္းနိုင္ငံ တကၠသိုလ္တခုခုတြင္ ေက်ာင္းတက္ခ်င္ၾကသည္။ ဒါေပမယ့္ အဲလိုတက္နိုင္ဖို႔ စေကာလားရွစ္ (scholarship) ရေအာင္ သူတို႔ ၾကိဳးစားရမည္။ ေက်ာင္းသားေပါင္း ရာခ်ီေလွ်ာက္တဲ့ထဲက ဆယ္ဂဏန္းေလာက္သာ ေရြးေသာေၾကာင့္ စေကာလားရွစ္ ရဖို႔က မလြယ္။ ထိုအနည္းစုကမွ သူတို႔ဘာလုပ္ခ်င္လဲ သိၾကေသးသည္။ က်န္သည့္အမ်ားစုက သူတို႔အနာဂတ္တြက္ တိုးတက္ခ်င္သည္၊ သို႔ေသာ္ ဘာဆက္လုပ္ရမည္ဆိုတာ မသိ။ စေကာလားရွစ္ရေလာက္ေအာင္ စာေမးပြဲေျဖနိုင္ဖို႔ အေျခခံပညာအဆင့္အတန္းအရ သူတို႔မွာမရွိ။ လုပ္နိုင္မည္လို႔လည္း ကိုယ့္ဘာသာ ယံုၾကည္ခ်က္ မရွိၾက။ မိဘေတြကလည္း ေထာက္ပံ့မႈမေပးနိုင္။ သူတုိ႔ ပတ္၀န္းက်င္မွ အမ်ားစုလုပ္ၾကသလို တေန႔လုပ္တေန႔စားပဲ ၀င္လုပ္ရမည္လား မေရမရာ ျဖစ္ေနၾကရွာသည္။

ဒါေၾကာင့္ စကၤာပူနိုင္ငံရွိ ေပၚလီတကၠနစ္မွ ျမန္မာေက်ာင္းသား/သူ တခ်ိဳ႕ ကို သူတို႔ကံေကာင္းေၾကာင္း၊ ရရွိထားေသာ အခြင့္အေရးကို အလဟႆ မျဖစ္ဖို႔အေရးၾကီးေၾကာင္း က်မေျပာျပေလ့ရွိသည္။ ဘ၀တြင္ အခ်ိန္ဆိုသည္မွာ ကုန္ဆံုးျပီးေသာ ဘယ္လိုမွ ေနာက္ျပန္မလွည့္နိုင္ေသာအရာ ျဖစ္သည္။ ရရွိေသာ အခြင့္အေရးကို ရရွိေသာ အခ်ိန္တြင္ ျမဲျမဲဖမ္းဆုတ္ျပီး၊ အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးခ်တတ္ဖို႔ အေရးၾကီးသည္။ လူငယ္သဘာ၀ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္ၾကတာ မွန္ေပမယ့္၊ တေန႔တေန႔ အေလလိုက္ေနမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္ေတြ ႏွေျမာစရာေကာင္းလွသည္။ လူတေယာက္ဟာ ကိုယ့္ဘ၀ရဲ႕ ဆယ္စုနွစ္တခုစာကို ျပန္ၾကည့္လိုက္တုိင္း တိုးတက္မႈရွိေနတာကိုသာ ျမင္သင့္သည္။ အဲလိုမဟုတ္ခဲ့ရင္ တခုခုလုပ္ဖို႔ အခ်ိန္တန္ျပီဆိုတာလည္း ကိုယ့္ဘာသာ သိနားလည္သင့္သည္။

လူငယ္ေတြ လမ္းမွားမေရာက္ေအာင္ စာမ်ားမ်ားဖတ္ဖို႔ လိုတယ္၊ စာဖတ္မွ အမွား အမွန္ သိလာမယ္ လို႔ ဆိုၾကသည္။ က်မအျမင္မွာေတာ့ စာဖတ္တာက ပထမအဆင့္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ခုေခတ္တြင္ စာဖတ္ရံုနဲ႔ မလံုေလာက္ေတာ့။ စာဖတ္တာဟာ စာအုပ္ထဲက စကားလံုးၾကီးၾကီးေတြသံုးျပီး၊ လူေတြအထင္ၾကီးေအာင္ ေျပာဖို႔ပဲ မဟုတ္။ ဘယ္လိုစာမိ်ဳးကို ဖတ္မလဲ၊ ဖတ္ထားတဲ့စာေတြကို ဘယ္လိုအသံုးခ်မလဲ၊ ဘယ္လို ျပန္သံုးသပ္မလဲ ဆိုတာေတြက ပိုအေရးၾကီးလာသည္။

က်မကေတာ့ လူငယ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ လမ္းမွားပဲ ေရာက္ေနေန၊ လမ္းမွန္ပဲ ေရာက္ေနေန၊ သူတို႔ေျပာတာေတြကို နားေထာင္ေပးဖို႔ပဲ အဆင္သင့္ျပင္ဆင္ထားသည္။ သူတို႔ေျပာတာ နားေထာင္ျပီး က်မအျမင္ကို ေျပာျပသည္။ ဘယ္လိုလုပ္လိုက္ရင္ ဘယ္လိုျဖစ္လာနိုင္တယ္၊ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြ ထည့္စဥ္းစားရမယ္ ဆိုတာေတြ ေျပာသည္၊ ေဆြးေႏြးသည္။ သို႔ေသာ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကေတာ့ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ ေရြးခ်ယ္မႈပင္ျဖစ္သည္။ က်မကိုယ္တိုင္လည္း ကိုယ္ပိုင္ေရြးခ်ယ္မႈကိုပင္ တန္ဖိုးထားသည္။

နာမည္ေက်ာ္ အေမရိကန္ လက္ေ၀ွ႔ထိုးသမား ျဖစ္ခဲ့ဖူးသူ Muhammad Ali ကေတာ့ .. လူတေယာက္ရဲ႕ အသက္ ၂၀ အရြယ္က ဘ၀ကိုၾကည့္တဲ့ပံုစံက၊ အသက္ ၅၀ အထိ အတူတူျဖစ္ေနမယ္ဆိုခဲ့ရင္ အဲဒီလူဟာ သူ႔ဘ၀ရဲ႕ အႏွစ္ ၃၀ ကို အလကား ေနပစ္လိုက္သလိုပဲ .. ဟု ဆိုခဲ့သည္။ လက္ရွိ ေခတ္သစ္ရဲ႕လူငယ္ေတြဟာ ေနာင္ အနွစ္ ၃၀ ဆယ္ မွာ ဘယ္လို လူၾကီးေတြ ျဖစ္လာမလဲဆိုတာဟာ၊ သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ေရြးခ်ယ္မႈအေပၚ မ်ားစြာမူတည္ေနသည္။

ေပၚလီတကၠနစ္မွ က်မေက်ာင္းသူတခ်ိဳ႕က သူတို႔ တကယ္စိတ္ပါ၀င္စားတဲ့ profession နဲ႔ လက္ရွိတက္ေနတဲ့လိုင္းတို႔ ကြဲလြဲေနလို႔ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲလို႔ က်မကို အၾကံဥာဏ္ေတာင္းေလ့ရွိသည္။ ထိုသို႔လူငယ္မ်ားတြက္ က်မအလြန္အားရမိသည္။ အသက္ ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္အခ်ိန္တြင္ ဘ၀မွာ ဘယ္လို profession ကို လုပ္မလဲဆိုတာ သူတို႔အေသအခ်ာ သိၾကသည္။ က်မသူတို႔အရြယ္တုန္းက အင္ဂ်င္နီယာအလုပ္ကို နွစ္ျခိဳက္ခဲ့ေပမယ့္၊ သူတို႔ေလာက္ မေသခ်ာခဲ့။ ကိုယ့္ထက္ငယ္တဲ့ ျမန္မာလူငယ္ေတြက ကိုယ့္ထက္ စိတ္ဓါတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ အေနအထိုင္၊ ခံယူခ်က္ စတာတို႔ သာတာမိ်ဳးကိုပဲ က်မျမင္ခ်င္မိသည္။ (အဲလိုျဖစ္ေအာင္လည္း တတ္နိုင္သေလာက္ ၾကိဳးစားမည္ဟု ဆံုးျဖတ္ထားသည္)။ နာမည္ေက်ာ္ သိပၸံပညာရွင္ Isaac Newton က “က်ေနာ္ဟာ သူမ်ားေတြထက္ ပိုေ၀းေ၀းျမင္နိုင္တာ၊ က်ေနာ့္အရင္ မိ်ဳးဆက္ရဲ႕ ပုခံုးေပၚ တက္ၾကည့္နိုင္လို႔ ျဖစ္တယ္” လို႔ ဆိုခဲ့သည္။ သူဆိုလိုခ်င္တာ မိ်ဳးဆက္သစ္ေတြဟာ မိ်ဳးဆက္ေဟာင္းေတြလုပ္ခဲ့တာအေပၚ တဆင့္တက္ျပီးၾကည့္နိုင္ရင္၊ မ်ိဳးဆက္တခုစီဟာ ပို ပိုျပီး တိုးတက္ေနမယ္ ဆိုတဲ့သေဘာပါ။

လူငယ္တို႔က သူတို႔အျပဳအမူအေပၚ ေ၀ဖန္ခံရတဲ့အခါ၊ ေခတ္မမီွဘူး၊ ေရွးဆန္တဲ့အေတြးေတြနဲ႔ လာေျပာေနတယ္လို႔ တုန္႔ျပန္တတ္ၾကသည္။ မ်ိဳးဆက္တခုနဲ႔တခုၾကားမွာ၊ အထူးသျဖင့္ လူၾကီးနဲ႔လူငယ္ၾကား မိ်ဳးဆက္ကြာဟမႈ (generation gap) ကို လက္ညွိဳးထိုးတတ္ၾကသည္။ တခ်ိဳ႕လူငယ္ေတြအတြက္ ဂ်င္းေဘာင္းဘီ၊ တီရွပ္၊ စကပ္တို၊ ေဘာင္းဘီတိုတို႔၀တ္မွ၊ မိုဘိုင္းဖုန္း ကိုင္နိုင္မွ၊ Facebook ရွိမွ၊ ကေဖးထိုင္မွ၊ ကလပ္သြားမွ စတာတို႔ ျဖစ္နိုင္သည္။ တကယ္ေတာ့ ထုိသို႔ ေခတ္မီွတာကို အဓိပၸါယ္ေဖာ္တာက အေပၚယံဆန္လွသည္။

ေခတ္မီွေရးသို႔ (becoming modern) နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ဟားဗတ္တကၠသိုလ္မွ ပညာရွင္မ်ားက ဖြ႔ံျဖိဳးဆဲေျခာက္နိုင္ငံမွ (Argentina, Chile, India, Israel, Nigeria, Bangladesh) လူငယ္ ၆၀၀၀ ကို သုေတသနလုပ္ထားတာကို ဖတ္ဖူးသည္။ နိုင္ငံတနိုင္ငံ ေခတ္မီွလာဖို႔အတြက္ ဘယ္လိုေခတ္မီွတဲ့ လူငယ္ေတြ လုိအပ္သလဲဆိုတာကို ရွာေဖြေလ့လာျခင္းျဖစ္သည္။ သူတို႔ေတြ႔ရွိခ်က္အရ ေခတ္မီွလူသား (modern man) တြင္ စရိုက္လကၡဏာ ေလးမိ်ဳးရွိသည္။

(၁) သူျဖတ္သန္းေနေသာ ေခတ္မွာ အမ်ားတကာ ဘာေတြ ျဖစ္ေနလဲ၊ ကိုယ့္နိုင္ငံနဲ႔ကမာၻမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနလဲ ဆိုတာေတြကို အစဥ္ေလ့လာ၊ အသိပညာဖြ႔ံျဖိဳးျပီး၊ ေခတ္ကို ထဲထဲ၀င္၀င္ စူးစမ္းလိုစိတ္ရွိသည္။
(၂) သူ႔ကိုယ္ပိုင္လုပ္ရပ္ဟာ သူ႔အတြက္သာမက၊ သူနဲ႔ပတ္သက္ေနတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ (ကိုယ့္မိဘအသိုင္းအ၀ိုင္း၊ ကိုယ့္လူမိ်ဳး၊ ကိုယ့္နိုင္ငံ) ကိုပါ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိတယ္ဆိုတာ နားလည္သည္။
(၃) သူက လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚဆံုးျဖတ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ဘယ္တကၠသိုလ္လိုင္းကို ေရြးမလဲ၊ ဘယ္အလုပ္လုပ္မလဲ စတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ကိစၥမ်ား ဆံုးျဖတ္ရာတြင္၊ ေခတ္ေဟာင္းမွ အေတြးအေခၚ အယူအဆတို႔ လႊမ္းမိုးျခင္းကို မခံ။
(၄) သူက အိုင္ဒီယာအသစ္၊ အေတြ႔အၾကံဳအသစ္မ်ားအတြက္ အျမဲ အသင့္ျဖစ္ေနသည္။ သူ႔တြင္ ဖြင့္ထားေသာစိတ္ (open mind)၊ ဒါဆိုဒါမွဟု တယူသန္အစြဲမရွိေသာ၊ အသိအျမင္အားျဖင့္ ေပ်ာ့ေျပာင္းနိုင္စြမ္း (cognitive flexibility) ရွိသည္။

ထိုသုေတသနကို ၁၉၇၄ ခုနွစ္ကလုပ္ခဲ့ေပမယ့္၊ ခုခ်ိန္ထိ အက်ံဳး၀င္ေနေသးသည္။ ထိုသုေတသနမွာ ေဖာ္ျပထားေသာ ေခတ္မီွလူသား တေယာက္ ရွိထိုက္ေသာ စရိုက္လကၡဏာေလးမိ်ဳး နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး၊ ျမန္မာလူငယ္တို႔ ေသခ်ာစဥ္းစားသင့္သည္။ ဥပမာေျပာရရင္.. ကိုယ့္နိုင္ငံ ကိုယ့္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ သင့္ေတာ္တယ္ မေတာ္တယ္ မစဥ္းစား၊ ကိုယ္အျပဳအမူေၾကာင့္ တျခားသူေတြက ကိုယ့္နုိင္ငံ ကိုယ့္လူမိ်ဳးအေပၚ ဘယ္လိုျမင္သြားမယ္ မစဥ္းစား၊ အတုယူမွားတာေတြဟာ ေခတ္မီွတာမဟုတ္တာေတာ့ ေသခ်ာသည္။ အတုယူတဲ့အခါ ကိုယ့္အတြက္ ပိုေကာင္းသြားေစမယ့္ အရာမိ်ဳးကိုသာ အတုယူသင့္သည္။ ဘယ္လိုဟာမိ်ဳးကို အတုယူသင့္သလဲဆိုတာလည္း အရင္ ေသခ်ာစဥ္းစား ေတြးေတာၾကည့္သင့္သည္။

ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲ၊ ေရွ႔ေလွ်ာက္ဖြ႔ံျဖိဳးဖို႔ အလားအလာေကာင္းေနတဲ့ နိုင္ငံျဖစ္သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ ကမာၻမွာ ေခတ္မီွေရးအတြက္ ျမန္မာလူငယ္တို႔ ဘယ္ေလာက္ထိ ေခတ္မီွလူသား ျဖစ္နိုင္ၾကမလဲဆိုတာေပၚ အမ်ားၾကီးမူတည္ေနေပသည္။

Ref: Becoming Modern: Individual Change in Six Developing Countries

(၃ မတ္လ ၂၀၁၂ ထုတ္ Venus News ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပျပီး ျဖစ္သည္)

                                                                                     ခင္ႏွင္းစိုး