စဥ္းစားတတ္ေသာကေလးမ်ား

ထူးဆန္းသည့္ ျမင္ကြင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ေရပန္းတစ္ခုေရွ႕တြင္ လူတစ္ေယာက္ မတ္တပ္ရပ္ေန သည္။ ေခါင္းကုိ ဘယ္ညာေစာင္းငဲ့ကာ က်ဆင္းလာသည့္ ေရမ်ားကုိ ကသုိဏ္း႐ႈေနသည္။ သူ႔အပါးသုိ႔ ကၽြန္မ ကပ္လာမိသည့္အခါ သူ၏ ညာဘက္လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားကုိ မ်က္ႏွာေရွ႕တြင္ တင္လုိက ခ်လုိက္လုပ္ေနေၾကာင္း ျမင္ေတြ႕ရသည္။
ကၽြန္မ ၁၁ ႏွစ္သမီးအရြယ္တြင္ ကၽြန္မတုိ႔ သိပၸံသင္တန္းသားမ်ား ပရင့္စတန္တကၠသုိလ္သုိ႔ အလည္ ထြက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေရပန္းနားက လူမွာ အဲလ္ဘတ္အုိင္းစတုိင္း ျဖစ္ေနပါသည္။
သူသည္ မိနစ္ေပါင္း မ်ားစြာၾကာေအာင္ လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားကုိ ခပ္ျမန္ျမန္ အတင္အခ် ျပဳလုပ္ သည္။ ၿပီးမွ ကၽြန္မဖက္လွည့္ၿပီး ေမးလာသည္။
"သူငယ္မ ဒီလုိလုပ္တတ္သလား၊ ေရစက္ကေလးေတြကုိ တစ္ေပါက္ခ်င္းျမင္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္ပါ့မလား"
ကၽြန္မသည္ သူ၏ အတုကုိခုိးကာ ကၽြန္မ၏ မ်က္လုံးေရွ႕တြင္ လက္ေခ်ာင္း ကေလးမ်ားကုိ အတင္ အခ်ျပဳၾကည့္သည္။ ႐ုတ္ခ်ည္းဆုိသလုိပင္ ေရပန္းမွ ျဖာက်လာေသာ ေရမ်ားသည္ ေရတစ္စက္ခ်င္းကဲ့ သုိ႔ ထင္လာရသည္။ ကၽြန္မတုိ႔ ႏွစ္ဦးသား အတန္ၾကာေအာင္မတ္တပ္ရပ္ကာ အျမင္ပုိေကာင္းေအာင္ ႀကိဳးစားၾကသည္။ ထုိ႔ေနာက္တြင္ ပါေမာကၡႀကီးသည္ လွည့္ထြက္သြားရန္ ဟန္ျပင္ရင္း ကၽြန္မမ်က္လုံး မ်ားကုိ လွမ္းၾကည့္ၿပီးမွ သည္လိုေျပာသည္။
"သိပၸံပညာဆုိတာဟာ စူးစမ္းရွာေဖြရတဲ့အရာ၊ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့အရာဆုိတာ ဘယ္ေတာ့မွ မေမ့နဲ႔ ကြယ့္"
ရာစုႏွစ္ တစ္ဝက္ခန္႔ ၾကာသည့္ေနာက္တြင္ေတာ့ ကၽြန္မသည္ ကမာၻအရပ္ရပ္မွ လူႀကီး လူငယ္အား လုံးအား အုိင္းစတုိင္း၏ 'သိပၸံပညာဆုိတာ စူးစမ္းရွာေဖြရတာ ျဖစ္တယ္၊ စူးစမ္း ရွာေဖြတာဟာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတယ္' ဆုိေသာ စကားကုိ လက္ဆင့္ကမ္းရန္ ႀကိဳးစားသည့္အလုပ္ကုိ လုပ္ကုိင္ခဲ့ ပါသည္။
သိပၸံပညာကုိ ႏွစ္သက္ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ေကာင္းေအာင္ သင္ျပေပးသည့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား နည္းပါးလြန္း ျခင္းကေတာ့ ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းသည္။ သိပၸံဘာသာ သင္႐ုိးညႊန္းတမ္းမ်ားတြင္ ႏုိင္ငံျခားဘာသာ သင္တန္းမ်ားထက္ ေဝါဟာရအသစ္မ်ားကုိ ပုိ၍ ထည့္သြင္းလာၾကသည္။ ျပ႒ာန္းစာအုပ္မ်ားမွာ အဘိဓာန္စာအုပ္မ်ားလုိပင္ ၿငီးေငြ႕စရာေကာင္းေနသည္။ ရလဒ္အေနျဖင့္ သိပၸံပညာသည္ အုိင္းစတုိင္းကဲ့သုိ႔ ဉာဏ္ထက္ျမက္သည့္ လူမ်ားအတြက္သာ ျဖစ္သည္ဟု ကေလးမ်ား ထင္မွတ္လာ ၾကသည္။
ကေလးမ်ားသည္ ပင္ကုိယ္သဘာဝအရ သိပၸံပညာရွင္မ်ားအျဖစ္ အစပ်ဳိးခဲ့သည္ဟု ဆုိလွ်င္ေတာ့ ရယ္ေမာသူမ်ား ပါလိမ့္မည္။ ကေလးမ်ားသည္သူတုိ႔၏ ပတ္ဝန္းက်င္မွ ကမၻာေလာကကုိ စူးစမ္းေဖြရွာ ရန္အလုိလုိ စိတ္အားထက္သန္ၾကပါသည္။
ကေလးမ်ား သိပၸံဘာသာတြင္ ေပ်ာ္ရႊင္လာေအာင္ ကူညီရန္မွာ လြယ္ကူပါသည္။ ဤသုိ႔ျပဳရန္ သိပၸံေဝါဟာရမ်ားစြာ အသုံးျပဳဖုိ႔၊ တန္ဖုိးႀကီးမားသည့္ ဓာတ္ခဲြခန္းပစၥည္းမွား အသုံးျပဳဖုိ႔ မလုိအပ္ပါ။ ကေလးမ်ား၏ စူးစမ္းစပ္စုလုိစိတ္ကုိ မွ်ေဝခံစားတတ္ရန္သာ လုိအပ္ပါသည္။
ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ႐ုိးစင္းေသာ နည္းလမ္း ေျခာက္သြယ္ကုိ အသုံးျပဳၾကည့္ေစခ်င္ပါသည္။
ကေလးမ်ား၏ အေမးစကားကုိ နားေထာင္ပါ
ကၽြန္မသည္ သိပၸံဘာသာျဖင့္ အသက္ေမြးမႈကုိ သင္ၾကားရန္ ခုႏွစ္ႏွစ္အရြယ္ကေလးမ်ားရွိသည့္ အတန္း တစ္တန္းသုိ႔ ေရာက္သြားသည္။ ကေလးမ်ားက ကၽြန္မအား စာသင္ၾကားျခင္းကိစၥ၊ လစာကိစၥ၊ ကၽြန္မ၏ အလုပ္အကုိင္ကုိ သေဘာက်ျခင္း ရွိမရွိ ဆုိသည့္ အစဥ္အလာ ေမးခြန္းမ်ားကုိ ေမးျမန္းၾက သည္။ ကၽြန္မအေျဖေပးၿပီးသည့္အခါ သူတုိ႔ႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ထုိင္လုိက္သည္။ ေနာက္ဆုံးမွ ကၽြန္မ သည္လုိေျပာလုိက္သည္။
"ကုိင္း-မင္းတုိ႔ မွတ္သားထားတဲ့ ေမးခြန္းေတြကုိ ဆရာမ ေျဖခဲ့ၿပီးၿပီ။ သိပၸံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေမးျမန္းခ်င္တဲ့ ကုိယ္ပုိင္ေမးခြန္းေတြမ်ား ရွိၾကသလား"
အတန္ၾကာေအာင္ တိတ္ဆိတ္သြားၿပီးေနာက္ ေယာက်္ားကေလးတစ္ေယာက္က လက္ညိဳးးေထာင္ သည္။
"ႏွံေကာင္တစ္ေကာင္ အစာစားတာ ဆရာမ ျမင္ဖူးလား၊ သူတုိ႔စားတဲ့ သစ္ရြက္မ်ဳိး ကၽြန္ေတာ္ စားၾကည့္ေတာ့ ဗုိက္နာလာတယ္၊ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ"
သူတုိ႔က ႏွစ္နာရီခန္႔ၾကာေအာင္ ကၽြန္မအား ေမးခြန္းမ်ား ဒရစပ္ ေမးၾကသည္။
"မ်က္ရည္ကုိ ဘာေတြနဲ႔ လုပ္ထားသလဲ"
"ပင့္ကူေတြ ပင့္ကူအိမ္ဖဲြ႕တဲ့ ပစၥည္းေတြကုိ ဘယ္ကရသလဲ"
"ကၽြန္ေတာ္ဟာ ေသြးနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ အိတ္ႀကီးလား၊ အသားလွီးမိတုိင္း ေသြးေတြပဲ ကၽြန္ေတာ္ျမင္ရ တယ္"
စာဖတ္သူအေနျဖင့္ ကေလးမ်ား၏ ေမးခြန္းကုိ မေျဖႏုိင္ဘဲ ရွိေကာင္းရွိမည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ "ငါလည္းမသိ ဘူးကြယ္၊ ဒါေပမယ့္ တုိ႔တစ္ေတြပူးေပါင္းၿပီး အေျဖရွာၾကည့္တာေပါ့" ဟု ေျဖလွ်င္ သင့္ပါသည္။ ထုိ႔ေနာက္မွ ကေလးမ်ားႏွင့္အတူ အေျဖရွာႏုိင္ပါသည္။
ရံဖန္ရံခါဆုိသလုိပင္ စာဖတ္သူ၏ ကေလးငယ္သည္ စာဖတ္သူ မပါဘဲႏွင့္ စူးစမ္းေလ့လာေနတတ္ သည္။ သုံးႏွစ္သမီးကေလးတစ္ဦး ၾကမ္းျပင္ေပၚသုိ႔ ၾကက္ဥမ်ား ပစ္ခ်ပုံကုိ မိခင္တစ္ဦးၾကံဳရဖူးသည္။ "ဒီေဘာလုံးေတြက ခုန္လည္းမခုန္ဘူး" ဟု သမီးေလးက ေျပာသည္။ ဤကိစၥကုိ ဟာသလုပ္လုိက္ လွ်င္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ပါသည္။
ဇာတ္ေၾကာင္းေျပာျပပါ၊ အခ်က္အလက္မ်ား အလြတ္ရြတ္မျပပါႏွင့္
ကေလးတစ္ေယာက္၏ ေမးခြန္းအေျဖကုိ စာဖတ္သူ သိေနလွ်င္ပင္ ေဆြးေႏြးရန္ အခ်ိန္မေပးဘဲ ခ်က္ခ်င္းေျဖၾကားျခင္းမ်ဳိး မျပဳရန္ ႀကိဳးစား ထိန္းသိမ္းသင့္သည္။ ကေလးအေမးကုိ ခ်က္ခ်င္းေျဖၾကား မိပါက သိပၸံပညာဆုိသည္မွာ လူႀကီးမ်ား၏ ေခါင္းထဲတြင္ သိမ္းဆည္းထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ား သာျဖစ္သည္ဆုိသည့္ ကေလးတုိ႔၏ လြဲမွားယူဆခ်က္မ်ားကုိ အားျဖည့္ေပးသလုိ ျဖစ္သြားေစႏုိင္ သည္။ သိပၸံပညာဆုိသည္မွာ ရွင္းလင္းေျဖၾကားရသည့္ အေၾကာင္းအရာ ျဖစ္ပါသည္။
လြန္ခဲ့သည့္ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ဥေရာပသုိ႔ ေလယာဥ္ျဖင့္ ကၽြန္မခရီးသြားရာတြင္ ၁၁ ႏွစ္သားအရြယ္ ကေလးငယ္တစ္ဦးႏွင့္ ေဘးခ်င္းယွဥ္ထုိင္ခဲ့ရသည္။ အခ်က္အလက္အခ်ဳိ႕ကုိ စိစစ္အေျဖရွာရန္ သခ်ၤာ တြက္စက္အား ကၽြန္မအသုံးျပဳေနပုံကုိ ကေလးငယ္က အကဲခတ္ေစာင့္ၾကည့္ေနသည္။ ထုိ႔ေနာက္ သူငယ္ေလးက ေမးသည္။
"ေဒၚေဒၚတြက္ခ်က္လုိ႔ၿပီးသြားရင္ အေျဖကုိဘယ္ေနရာမွာ ရွာၾကည့္မွာလဲ"
"ေဒၚေဒၚ ေျဖရွင္းေနတဲ့ ျပႆနာေတြရဲ႕ အေျဖေတြဟာ ဘယ္စာအုပ္ထဲမွာမွ မရွိဘူးကြယ့္၊ အေျဖရွာဖုိ႔ က ေဒၚေဒၚ့အေပၚမွာပဲ မူတည္တယ္"
"ဒါဆုိရင္ ေဒၚေလးအေျဖမွန္တယ္လုိ႔ ေဒၚေလးရဲ႕ ဆရာက ေျပာမွာလား"
"မေျပာပါဘူး၊ ေဒၚေလးရဲ႕ ရလာဒ္ေတြကုိ တျခားလူေတြကုိ ျပမယ္၊ ေဒၚေလးရဲ႕ အေျဖေတြကုိ ရွင္းျပမယ္၊ အဲဒီကိစၥၿပီးျပတ္ေအာင္ ေဆြးေႏြးၾကမယ္ေပါ့"
"ဒါဆုိရင္ ေဒၚေလး မွန္သလားဆုိတာ ဆရာက ေျပာမွာလား"
"ဘယ္ေျပာပါ့မလဲကြယ္"
သူငယ္ကေလးက ဂ႐ုဏာသက္ဟန္ျဖင့္ သက္ျပင္းခ်သည္။
"တခ်ဳိ႕ဆရာေတြက အဲဒီအတုိင္းခ်ည္းပါပဲ"
သည္ကေလးငယ္အတြက္ ကမာၻေလာကႀကီးမွာ အေျဖမွန္၊ အေျဖမွားမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည္။ သိပၸံပညာသည္ အခ်က္အလက္မ်ားမွ်သာ မဟုတ္ေၾကာင္း အခ်က္အလက္မ်ားအတြက္ အဓိပၸာယ္ ေဖာ္ေပးရသည့္ ကိစၥျဖစ္ေၾကာင္း ကေလးငယ္မသိရွာပါ။ သဘာဝ၏ လုပ္ေဆာင္ပုံမ်ားအေၾကာင္းကုိ ေျပာလုိလွ်င္ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ ဇာတ္လမ္းတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေအာင္ ဆင္ယူသင့္ပါသည္။
ကေလးေမးခြန္းကုိ အေျဖေပးရန္ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းမွာ ဇာတ္လမ္းဆင္သည့္နည္းကုိ အတူ တကြ စတင္ဖန္တီးျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ညဘက္က်လွ်င္ အဘယ္ေၾကာင့္ ေမွာင္မုိက္ရသနည္းဟု ေမးလာလွ်င္ "ညကုိ ေန႔ထက္ပုိၿပီး ေမွာင္ေအာင္ ဘယ္လုိျခားနားခ်က္က ဖန္တီးသလဲဆုိတာ ၾကည့္ ၾကရေအာင္" ဆုိေသာ အေျဖမ်ဳိး စမ္းၾကည့္သင့္သည္။ ပ်ားမ်ားေနသည့္ေနရာကုိ ေမးလာမည္ဆုိပါက "တုိ႔ေစာင့္ၾကည့္ၾကရေအာင္၊ ပ်ားေတြ ဘယ္ေနရာသြားၾကသလဲဆုိတာ ျမင္ခ်င္ျမင္ရမွာေပါ့" ဟု ျပန္ေျဖသင့္သည္။ 'တုိ႔အေျဖရွာၾကည့္ၾကမယ္' ဆုိသည့္ အေျဖမ်ဳိး ေပးႏုိင္ရန္ အၿမဲတမ္း အဆင္သင့္ ျပင္ထားပါ။
စဥ္းစားရန္ အခ်ိန္ေပးပါ
အရြယ္ေရာက္သူမ်ားသည္ အေျဖကုိ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုိခ်င္ၾကသည့္ အက်င့္ဆုိးရွိသည္ဟု နာမည္ ႀကီးၾကသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ေပါင္းသုံးဆယ္အတြင္း ေလ့လာစူးစမ္းမႈမ်ားအရ လူႀကီးမ်ားသည္ ထုံးစံ အားျဖင့္ အေျဖရရန္ တစ္စကၠန္႔ေလာက္သာ ေစာင့္တတ္ၾကသည္။ သုိ႔မဟုတ္ ခ်က္ခ်င္းတုံ႔ျပန္ အေျဖရ ရွိလုိၾကသည္ဟု ဆုိသည္။ ကေလးမ်ားအေနျဖင့္ စဥ္းစားရန္ အခ်ိန္မရၾကပါ။ လူႀကီးမ်ားက အေျဖရရန္ သုံးစကၠန္႔ႏွင့္အထက္ ေစာင့္ဆိုင္းလွ်င္ေတာ့ ကေလးမ်ားသည္ ပုိ၍ က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္ ေသာ၊ ပုိ၍ ျပည့္စုံေသာ၊ ပုိ၍ ဖန္တီးမႈပါေသာ အေျဖမ်ား ေပးလာႏုိင္ၾကပါသည္။
ကၽြန္မသည္ ေလဖိအားအေၾကာင္း သင္ၾကားသည့္အေနျဖင့္ ေရာ္ဘာေလစုပ္ခြက္ႏွစ္ခုကုိ ဖိကပ္ကာ အထဲမွ ေလမ်ားအကုန္ထြက္ၿပီး တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ စုပ္ယူသည္အထိ ထားျပခဲ့သည္။ ေရာ္ဘာေလစုပ္ခြက္ႏွစ္ခုကုိ ခြာထုတ္ရန္ ကေလးႏွစ္ေယာက္ အတင္းအၾကပ္ႀကိဳးစားၾကရသည္။ "ဒီေလစုပ္ခြက္ႏွစ္ခု ကြာသြားေအာင္ ဘာျဖစ္လုိ႔ ဒီေလာက္ေတာင္အားေတြ သုံးရတာလဲ" ဟု ကၽြန္မ ေမးၾကည့္သည္။
မိနစ္အေတာ္မ်ားမ်ား ၾကာသည့္အခ်ိန္တြင္ 'ရြန္' အမည္ရွိ ေက်ာင္းသားကေလးက ဤသုိ႔ ေျပာျပ သည္။ "ေလစုပ္ခြက္ႏွစ္ခုၾကားမွာ ေလေတြပိတ္မိၿပီး ထြက္ေပါက္ရွာပါတယ္၊ ေလေတြ ပိတ္မိၿပီး ထြက္ေပါက္ရွာပါတယ္၊ ေလေတြအျပင္ကုိထြက္သြားၾကတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ေဖာက္ခနဲ ျမည္တဲ့အသံ ၾကားရတာပါ"
ရြန္က သူ၏ လြဲမွားသည့္ အယူအဆကုိဆက္ၿပီး သက္ေသျပေနသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ကၽြန္မ ဘာမွ ဝင္မေျပာပါ။
ထုိ႔ေနာက္တြင္ မာဂရက္ အမည္ရွိသည့္ ကေလးမက သူစဥ္းစားထားသည္ကုိ ေျပာျပသည္။
"မဟုတ္ပါဘူး ဆရာမ၊ ေလစုပ္ခြက္ထဲက ေလေတြ အားလုံးထြက္သြားလုိ႔ အဲဒီလုိ ႏွစ္ခုခြာမရေအာင္ ျဖစ္သြားတာပါ"
မာဂရက္က ေလစုပ္ခြက္ကုိ ၾကမ္းျပင္ႏွင့္ ခြာမရေအာင္ ကပ္မိသြားသည္အထိ ဖိထားသည္။ ေလစုပ္ ခြက္ထဲမွ ေလမ်ားအျပင္သုိ႔ အကုန္လုံး ထြက္သြားသည္ႏွင့္တစ္ၿပိဳင္နက္ ေလစုပ္ခြက္အတြင္းရွိ ေလဖိ အားသည္ အျပင္ဘက္ရွိ ေလဖိအားထက္ပုိ၍ ေလ်ာ့နည္းသြားသည္ကုိ သက္ေသျပျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ကေလးမ်ားကုိ ဘာအေၾကာင္းစဥ္းစားပါဟု ေျပာမည့္အစား သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ စဥ္းစားတတ္ေအာင္ အခ်ိန္ေပးပါ။ ကေလးတစ္ေယာက္ အေျဖမွားခဲ့လွ်င္ စိတ္ရွည္သည္းခံပါ။ လုိအပ္သည့္အခ်ိန္တြင္ နိမိတ္ျပေမးခြန္းတခ်ဳိ႕ ေမးျမန္းျခင္းျဖင့္ ကေလးတုိ႔၏ ျပႆနာကုိ ကူညီေျဖရွင္းႏုိင္ပါသည္။
စကားလုံးအသုံးအႏႈန္းကုိ ဂ႐ုစုိက္ပါ
ကေလးတစ္ေယာက္ကုိ သိပၸံေရးရာတြင္ ဝင္ေရာက္ေဆြးေႏြးခုိင္းႏုိင္သည့္အခ်ိန္တြင္ "ဒါမွန္တာေပါ့" "သိပ္ေကာင္းတာေပါ့" ဆုိေသာ စကားမ်ဳိးကုိ မေျပာမိပါေစႏွင့္။ သည္လုိ စကားမ်ဳိးမွာ ကေလးတစ္ဦး ၏အမူအက်င့္ကုိ အားေပးလုိသည့္အခါမ်ဳိးတြင္ အလြန္ပင္ အသုံးတည့္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း သိပၸံ အေၾကာင္း ေျပာဆုိေနသည့္ အခါမ်ဳိးတြင္ သည္လုိလ်င္ျမန္စြာ ခ်ီးမြမ္းျခင္းေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးပဲြ ၿပီးဆုံးၿပီ ဟု သေဘာသက္ေရာက္သြားေစႏုိင္သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ကေလးမ်ားကုိ ခ်ီးမြမ္းမည့္အစား "မင္း စကားက စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းတယ္" မင္းလုိအရင္က ဆရာတစ္ခါမွ မစဥ္းစားမိခဲ့ဘူး" ဆုိေသာ စကားမ်ဳိး၊ သုိ႔မဟုတ္ ေနာက္ထပ္ ေမးခြန္းထုတ္ျခင္း၊ စိတ္ကူးေပးျခင္းမ်ဳိးကုိသာ ေျပာဆုိသင့္သည္။
ကေလးမ်ားကုိ "စဥ္းစားစမ္း" ဟု ဘယ္ေတာ့မွ အတင္းအၾကပ္ မေစခုိင္းပါႏွင့္။ ဤသုိ႔ေစခုိင္းျခင္းမွာ အဓိပၸာယ္မရွိပါ။ ကေလးမ်ားသည္ သင္မေစခုိင္းေသာ္လည္း အၿမဲတမ္း စဥ္းစား ေတြးေတာေနသူမ်ား ျဖစ္သည္။ "စဥ္းစားစမ္း" ဟု ေျပာဆုိျခင္းျဖင့္ အျပန္အလွန္ ေျပာဆုိေနေသာ ကိစၥသည္ သ႐ုပ္ေဆာင္ ျပရသည့္ ကိစၥမ်ဳိးအသြင္ေျပာင္းသြားႏုိင္သည္။ ကေလးမ်ားသည္ သင္မေက်နပ္သည့္ အျဖစ္ကုိ အနည္းဆုံး ခံစားရေစရန္ သင္လုိခ်င္သည့္အေျဖကုိ စကားလုံးအနည္းဆုံးျဖင့္ ေျပာျပႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရွာေဖြတတ္ၾကပါသည္။
"ဘာျဖစ္လုိ႔…." ဆုိသည့္ ေမးခြန္းမ်ဳိး မေမးမိေအာင္လည္း ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ ကေလးအမ်ားစုသည္ သူတုိ႔၏ အမူအက်င့္မ်ားကုိ ေဝဖန္ခံရသည့္အခါမ်ဳိးတြင္ "ဘာျဖစ္လုိ႔…" ဆုိေသာ ေမးခြန္းမ်ဳိးကုိ ၾကားဖူးနားဝ ရွိေနၾကသည္။ "ဘာျဖစ္လုိ႔ မင္းရဲ႕အခန္းက ႐ႈပ္ပြေနရတာလဲ" "ဘာျဖစ္လုိ႔ မင္းယဥ္ယဥ္ ေက်းေက်း မဆက္ဆံတတ္ရတာလဲ" ဆုိေသာ အေမးမ်ားကုိ နားယဥ္ေနတတ္ၾကသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ "ဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ" ဆုိေသာ စကားမ်ဳိးကုိသာ ကၽြန္မေမးေလ့ရွိပါသည္။
ကေလးတစ္ေယာက္၏ စကားအသုံးအႏႈန္းကုိလည္း အကဲခတ္ပါ၊ "ေနမင္းႀကီးဆုိတာက…" ဆုိေသာ ျပန္ေမးသလုိုလို စကားမ်ဳိးလည္း သူ႔အေနျဖင့္ ဆက္လက္ၿပီး ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ျခင္း မျပဳေတာ့ဟု ဆုိလုိရာ ေရာက္သည္။ ကေလးငယ္သည္ "အေျဖမွန္" ရဖုိ႔ကုိသာ ႀကိဳးစားေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
လက္ေတြ႕ျပပါ၊ စကားမေျပာပါႏွင့္
သဘာဝ၏ လက္ေတြ႕ အဓိပၸာယ္ေဖာ္က်ဴးခ်က္မ်ားသည္ ကေလးမ်ား အေနျဖင့္ စာအုပ္မ်ား၊ ႐ုပ္ျမင္ သံၾကား အစီအစဥ္မ်ားထဲမွ ရရွိေသာ သင္ခန္းစာမ်ားထက္ပုိ၍ အမွတ္တရ ျဖစ္ေစႏုိင္သည္။ ကေလးမ်ားကုိ သူတုိ႔၏ လက္ေခ်ာင္းမ်ားအား မွန္ဘီလူးတစ္လက္ေအာက္တြင္ ထားၿပီးၾကည့္ခုိင္းပါက အစားအေသာက္ မစားမီအဘယ္ေၾကာင့္ လက္ေဆးၾကရသည္ကုိ သူတုိ႔နားလည္သြားၾကလိမ့္မည္။ မႈိတက္သည့္ ကိစၥကုိ ေျပာဆုိေနမည့္အစား ေပါင္မုန္႔တစ္လုံးအေပၚတြင္ မႈိတက္ေအာင္ လုပ္ျပပါ။ ေရသည္ အေငြ႕ပ်ံတတ္သည့္အေၾကာင္း ေျပာဆုိမည့္အစား ေရေႏြးတစ္အုိးတည္ၿပီး ေရတျဖည္းျဖည္း ခန္းၿပီးနိမ့္က်သြားပုံကုိ ျပသပါ။
သိပၸံျပတုိက္မ်ားသည္ လက္ေတြ႕နာယူမွတ္သားႏုိင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ဳိးစုံကုိ ဖန္တီးေပးႏုိင္သည္။ "စကားတုိးတုိးေျပာေသာ စေလာင္းမ်ား" သည္ အသံလႈိင္းမ်ား မည္သုိ႔ ခရီးသြားပုံကုိ လက္ေတြ႕ သ႐ုပ္ျပေပးသည္။ ေရြ႕လ်ားမႈကုိ တုိင္းတာသည့္ ကိရိယာမ်ားက ေရပန္းတြင္ကၽြန္မအား အုိင္းစတုိင္း ျပသခဲ့သည့္ အျမင္လွည့္စားမႈမ်ဳိးကုိ ဖန္တီးေပးသည္။ ကေလးမ်ားကုိ ျပတုိက္တစ္ခုသုိ႔ ေခၚသြားမည္ ဆုိလွ်င္ မိမိကုိယ္မိမိ လမ္းျပတစ္ဦးမျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။ ကေလးမ်ားကုိယ္တုိင္ ဦးေဆာင္ၿပီး သူတုိ႔အမ်ားဆုံး စိတ္ဝင္စားသည္မ်ားကု စူးစမ္းေလ့လာခြင့္ျပဳရပါမည္။
စြန္လႊတ္ခုိင္းပါ
နိစၥဓူဝလုပ္ငန္းမ်ားသည္ သိပၸံပညာအတြက္ ဆဲြေဆာင္မႈရွိေသာ သင္ခန္းစာမ်ားကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ သည္။ ကေလးမ်ားသည္ စြန္လႊတ္ကစားျခင္းျဖင့္ ႐ူပေဗဒႏွင့္ အင္ဂ်င္နီယာပညာမ်ားအေၾကာင္းကုိ မ်ားစြာ မွတ္သားနာယူႏုိင္ၾကသည္၊
ေပါ့ပါးသည့္ သစ္သား၊ ႀကိဳးႏွင့္ စကၠဴမ်ားကုိ အသုံးျပဳၿပီး ကုိယ္ပုိင္စြန္တစ္ခု ျပဳလုပ္ပါ။ ညေနခင္း စြန္လႊတ္ကစားၿပီးခ်ိန္တြင္ စာဖတ္သူ၏ ကေလးမ်ားသည္ သိပၸံပညာဆုိင္ရာ အက်ဳိးတရား၊ အေၾကာင္းတရားမ်ား၏ အေျခခံသင္ခန္းစာမ်ားကုိ နားလည္လာၾကလိမ့္မည္။ ေလတုိက္ခတ္ရာ လမ္းေၾကာင္းႏွင့္ ေလတုိက္သည့္ျပင္းအားမ်ားသည္ အျမင့္ကုိ လုိက္၍ ေျပာင္းလဲေၾကာင္းကုိ ကေလး မ်ား သိလာၾကလိမ့္မည္။ စြန္တစ္ခုတြင္ တပ္ဆင္ၿပီးသား ဆုေပးစနစ္တစ္ခု ပါရွိသည္။ စြန္တစ္ခုကုိ ပုိ၍ ေကာင္းေအာင္ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္ႏွင့္အမွ် ပုိ၍ ျမင့္ျမင့္ ပ်ံႏုိင္သည္။ ပုိ၍ ဣေႁႏၵရွိရွိ ပ်ံသန္းႏုိင္သည္။
စြန္လႊတ္ျခင္းျဖင့္သာ အဆုိပါဆုလာဘ္မ်ဳိးကုိ ရရွိသည္မဟုတ္ပါ။ ဆုိင္တြင္ ေစ်းဝယ္သည့္ တြန္းလွည္း တစ္စီးျပဳလုပ္ၿပီး တြန္းလွည္းဒီဇုိင္းေပၚ မူတည္၍ အေႏွးအျမန္ရွိပုံကုိ ၾကည့္ျမင္သုံးသပ္ႏုိင္သည္။ သစ္သားတုံးကေလးမ်ားျဖင့္ မုိးပ်ံအေဆာက္အအုံ အငယ္စားတစ္ခု ျပဳလုပ္ၿပီး မည္သည့္ပုံစံမ်ဳိးက တည္ၿငိမ္မႈအရွိဆုံး ျဖစ္သည္ကုိ ၾကည့္ျမင္ႏုိင္သည္။
ကစားစရာ သစ္သားတုံးငယ္ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းမ်ဳိးစုံကုိ ဖန္တီးယူႏုိင္သည္။ အလုပ္ လုပ္သည့္သေဘာပါဝင္ေသာ ကစားစရာမ်ဳိးကုိ ေရြးခ်ယ္ဝယ္ယူပါ။ ကေလးမ်ား စိတ္ခ်လက္ခ် တစ္စစီ ျဖဳတ္ၿပီး ျပန္လည္တပ္ဆင္ႏုိင္သည့္ ကစားစရာမ်ဳိးကုိ ဝယ္ယူအသုံးျပဳလွ်င္ ပုိ၍ေကာင္းမြန္ပါ သည္။
မိမိကေလးမ်ား၏ စူးစမ္း စပ္စုလုိစိတ္ကုိ မွ်ေဝခံစားျခင္းျဖင့္ စာဖတ္သူသည္ ကေလးငယ္မ်ားအား သိပၸံေလာကအတြက္ သက္သက္သာမက အဖုိးတန္သင္ခန္းစာမ်ားကုိ ေပးႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရသည့္အခါတြင္ ကေလးမ်ားအေနျဖင့္ အဆုတ္မနစ္ ဆက္လက္ႀကိဳးစား လုိစိတ္၊ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္လုိစိတ္မ်ား ေပၚလာၾကမည္ ျဖစ္သည္။
ေလ့လာဆည္းပူးျခင္းသည္ လုပ္႐ုိးလုပ္စဥ္ကိစၥမဟုတ္ေၾကာင္း၊ စာသင္ေက်ာင္းတြင္သာ ျဖစ္ေပၚႀကံဳ ေတြ႕ရသည့္ ကိစၥမ်ဳိးမဟုတ္ေၾကာင္း ကေလးမ်ားပီပီျပင္ျပင္ ျမင္ေတြ႕လာၾကလိမ့္မည္။ ေလ့လာဆည္း ပူးျခင္းဆုိသည္မွာ တစ္သက္တာပတ္လုံး ေန႔စဥ္ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏူး ရေစမည့္ကိစၥသာ ျဖစ္ပါသည္။

TEACH YOUR CHILD TO WONDER
BY. MARY BUDD ROWE R.D OCTOBER, 1995.
သင့္ဘဝ မဂၢဇင္း
အမွတ္ (၂)၊ ၁၉၉၆